قانون تشکیل شورای عالی آموزش و پرورش
شوراي عالي آموزش و پرورش بنا به ضرورت انقلاب فرهنگي در راه استقرار نظام جمهوري اسلامي و رسالتي كه آموزش و پرورش كشور در راه رشد و خودكفایي و بهسازي جامعه دارد و نظر به لزوم برقراري ضوابط تعليماتي برابر توسعه علوم و فنون و اصلاحات تربيتي برمبناي اعتقادات ديني و تأمين استقلال و آزادي و بنا به ضرورت مشاركت عمومي فرهنگيان، مربيان و صاحب‌نظران در امر تعليم و تربيت كشور تشكيل شده است. ریاست این شورا با رئیس‌جمهور است و در غیاب وی وزیر آموزش و پرورش ریاست جلسه را بر عهده دارد. نایب رئیس شورا نیز از بین اعضا برای مدت دو سال تعیین می‌شود. مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش در حدود اختیارات قانونی شورا برای موسسات ذی‌ربط لازم الاجراست.
وظایف و مسئولیت‌ها
شوراي عالي مرجع سياست‌گذاري در حوزه وظايف آموزش عمومي و متوسطه در چارچوب سياست‌هاي كلي نظام و قوانين و مقررات موضوعه است و سازمان اداري آن با بودجه و تشكيلات مستقل زير نظر شوراي عالي آموزش و پرورش فعاليت ميكند. وظيفه دبيرخانه شورا پشتيباني علمي، پژوهشي و خدماتي متناسب با وظايف و مسئوليت شورا، نظارت بر حسن اجراي مصوبات و توسعه ارتباطات با مجريان و مردم است كه در آيين‌نامه داخلي شورا تنظيم و توسط هيئت دولت به تصويب ميرسد. رياست شوراي عالي آموزش و پرورش با رئیس‌جمهور است و در غياب وي وزير آموزش و پرورش رياست جلسه را برعهده دارد. نايب رئیس شورا هم از بين اعضا براي مدت دو سال تعيين ميشود. مهم‌ترین وظايف و مسئولیت‌های این شورا در قانون عبارت است از:
- تعيين خط‌مشي آموزشي وزارت آموزش و پرورش جمهوري اسلامي ايران با رعايت قوانين موضوعه كشور
- بررسي و تصويب هدف‌ها و نظام آموزشي وزارت آموزش و پرورش جهت ارائه به مجلس شوراي اسلامي
- بررسي و تصويب برنامه‌هاي درسي و تربيتي كليه مؤسسات آموزشي كشور كه در حوزه وزارت آموزش و پرورش قرار دارد.
- بررسي طرح‌ها و لوايح قانوني مربوط به آموزش و پرورش قبل از طرح در مجلس شوراي اسلامي
- تأييد انطباق مطالب كتاب‌هاي درسي با برنامه‌هاي مصوب شورا
- بررسي و تصويب اساسنامه هر نوع مؤسسه تعليماتي جديد
- بررسي و تصويب مقررات اجرایي و انضباطي مدارس
- تصويب آیيننامهها و مقررات امتحانات مدارس
- بررسي و تصويب ضوابط ارزشيابي نظام آموزشي وزارت آموزش و پرورش
- تصويب آیيننامه رسيدگي و ارزشيابي مدارك تحصيلي صادره از مدارس كشورهاي خارجي تا پايان دوره متوسطه
- بررسي و تصويب مقررات و اصول لازم براي گزينش تخصصي و تربيت و استخدام معلمان به تناسب احتياجات در مراحل تحصيلي با رعايت ضوابط عمومي گزينش در كل كشور
- بررسي و تصويب طرح‌هاي توسعه در مراحل و رشتههاي مختلف تحصيلي براساس احتياجات نيروي انساني و با توجه به امكانات كشور
- تهيه و بررسي و تصويب طرح‌هاي لازم براي بسيج و مشاركت مردم در امر آموزش و پرورش
- پيشنهاد اعطاي نشان و مدال و تصويب آیيننامه مربوط
- تصويب آیيننامه داخلي شوراي عالي و آیين‌نامه‌هاي مربوط به شوراهاي منطقهاي آموزش و پرورش و شوراهاي فرهنگي محلي و شوراهاي مدارس
- وظايف پیش‌بینی شده در سند تحول بنيادين آموزش و پرورش برای شورای عالی آموزش و پرورش:
- بررسي، تصويب و ابلاغ سياست هاي اجرايي سند تحول بنیادین
- طراحي ساز و كار تحقق اهداف سند تحول بنیادین
- اصلاح ساختارها و فرايندهاي مربوط به اجراي سند تحول بنیادین
- به‌روزآوري و ترميم سند تحول بنیادین
- هماهنگي و انسجام در سياست‌ها و برنامه‌ها
- نظارت بر حسن اجراي برنامه‌هاي تحول راهبردي
- بررسي و تصويب زيرنظام‌هاي اصلي سند (برنامه درسي، تربيت‌معلم و تأمين منابع انساني، راهبري و مديريت، تأمين و تخصيص منابع مالي، تأمين فضا، تجهيزات و فناوري، پژوهش و ارزشيابي)
-
ترکیب اعضا
اعضای این شورا دو دستهاند: اعضای رسمی و پیوسته که 22 عضوند و با حکم رئیس‌جمهور برای مدت چهار سال انتخاب می‌شوند. اعضای وابسته که برای مدت دو سال از طرف شورا تعیین می‌شوند. اعضاي وابسته در موارد لزوم براي شركت در جلسات شورا دعوت ميشوند و حق شركت در مذاكرات بدون مشاركت در رأي‌گيري دارند. اعضای رسمی شورای عالی عبارت‌اند از:
- رئیس‌جمهور
- وزير آموزش و پرورش
- وزير علوم، تحقيقات و فناوري و در غياب وي معاون آموزشي
- وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و در غياب وي يكي از معاونين
- وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و در غياب وي معاون آموزشي
- وزير جهاد كشاورزي و در غياب وي يكي از معاونين
- وزير صنايع و معادن و در غياب وي يكي از معاونين
- معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور و در غياب وي يكي از معاونين
- دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش، براساس ماده ۳ قانون شوراى عالى آموزش و پرورش و به منظور ارزشيابى و نظارت و پيگيرى مصوبات شوراى عالى آموزش و پرورش، دبيرکل شوراى عالى که هم‌رديف معاون وزير است، به پيشنهاد وزير آموزش و پرورش و با موافقت شوراى عالى منصوب مى‌شود. دبيرکل سمت دبيرى شوراى عالى را نيز برعهده دارد.
- يك نفر مجتهد آشنا به مسائل تعليم و تربيت به انتخاب شوراي عالي حوزه علميه قم
- رئیس سازمان آموزش فني و حرفهاي كشور
- سه نفر مطلع و صاحب‌نظر در هر يك از رشتههاي علوم پايه، فني و مهندسي و علوم انساني، به انتخاب شوراي رؤساي فرهنگستان‌هاي كشور (حداقل يك نفر از آنان از بين زنان انتخاب شود.)
- سه نفر از اعضاي هيئت علمي گروه‌هاي تخصصي دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در رشتههاي مديريت آموزشي، برنامه‌ريزي درسي و روان‌شناسي تربيتي، به انتخاب مشترك وزراي آموزش و پرورش و علوم، تحقيقات و فناوري (حداقل يك نفر از آنان از بين زنان انتخاب شود.)
- سه نفر صاحب‌نظر از نمايندگان معلمان يا مديران مدارس از هريك از دورههاي تحصيلي، به انتخاب شوراي معاونان وزارت آموزش و پرورش (حداقل يك نفر از آنان ازبين زنان انتخاب شود.)
- رئیس پژوهشكده تعليم و تربيت وزارت آموزش و پرورش
- يكي از مديران كل آموزش و پرورش استان‌ها، به انتخاب مديران كل استان‌ها
- دو نفر از اعضاي كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي، به انتخاب كميسيون و تصويب مجلس به عنوان ناظر در جلسات شوراي عالي آموزش و پرورش شركت خواهند كرد.
-
افرادي كه حسب رشته شغلي و برحسب سمت، عضو شورا هستند، در زمان عضويت بايد در رشته شغلي و سمت مورد نظر اشتغال داشته باشند.
کمیسیون های شورای عالی
سال 1381 با تصویب شورای عالی‌آموزش و پرورش در جلسه 677 مورخ 7/6/81 کمیته برنامه‌های درسی شاخه کاردانش تشکیل شد و درسال 1383 با تصویب آیین‌نامه کمیسیون‌های شورای عالی‌آموزش و پرورش در جلسه 702 مورخ 8/2/1383 کمیسیون‌های زیر مشغول کار شدند:
- کمیسیون خط‌مشی‌ها و اهداف
- کمیسیون برنامه‌های درسی وتربیتی
- کمیسیون برنامه‌های توسعه و نیروی انسانی
- کمیسیون اساسنامه‌ها و مقررات تحصیلی
- کمیسیون معین
در سال 1386 هم با تصویب شورای عالی‌آموزش و پرورش در جلسه 745 تاریخ 4/2/1386 کمیسیون راهبری تولید و تدوین برنامه درسی ملی به این کمیسیون‌ها اضافه شد. در دهه چهارم سال 1392 آیین‌نامه جدید کمیسیون‌های شورای عالی‌آموزش و پرورش در جلسه 888 تاریخ 27/8/1392 به تصویب رسید. براساس این آیین‌نامه، کمیسیون‌های هشت‌گانه زیر در ساختار سازمانی شوراي عالي شکل گرفت. این کمیسیون‌ها تا امروز مشغول انجام وظیفه هستند و درحال حاضر وظیفه بررسی پیشنهادها و انجام کارشناسی‌های لازم برای ارتقای فرایند بررسی و تصویب موضوعات در شوراي عالي آموزش و پرورش را به‌عهده دارند:
- کمیسیون راهبری تحول بنیادین
- کمیسیون منابع انسانی
- کمیسیون برنامه درسی و تربیتی
- کمیسیون اقتصاد و منابع فیزیکی آموزش و پرورش
- کمیسیون اساسنامه‌ها ومقررات تحصیلی
- کمیسیون مدیریت آموزشی
- کمیسیون معین شورای عالی
- کمیسیون خاص
علاوه بر کمیسیون‌های فوق، کمیته مدارس اتباع خارجی و بین‌المللی، کمیته مدارس علوم و معارف اسلامی و کمیته برنامه‌های درسی شاخه کاردانش در دبیرخانه شورای عالی تشکیل می‌شود. همچنین درمورد موضوع‌هایی که با شرح وظایف دو یا چند کمیسیون ارتباط دارد، پس از طرح و بررسی درکمیسیون‌های ذی‌ربط، کمیسیونی به نام «کمیسیون تلفیق» تشکیل می‌شود.